Najčešće vrste meda
Zavisno od pčelinje paše i sastava medonosnog bilja, postoji više vrsta meda. Svaki med je dobar za odredene tegobe. Ako se ne može osigurati željeni med, dobar je i obični, miješani, ali pod uslovom da je prirodni-pčelinji.

Bagremov med dobar je protiv nesanice, lošeg sna, vrtoglavice, umiruje živčani sistem. Najčešće i najdjelotvornije koristi se u čajevima od kamilice, matičnjaka i kantariona.

Kestenov med stišava bolesti probavnih organa, žuči i jetre. Najdjelotvornije i najbolje koristi se u čajevima od kunice, kamilice, šipurka i majčine dušice. Ovaj med nije dobar za ishranu pčela.

Lipov med dobar je protiv znojenja, prehlada sa kijavicom, olakšava kašalj i izbacivanje sluzi iz grla i nosa. Preporučuje se u ishrani dojenčadi, djece, starijih osoba, osobama sa niskim pritiskom i srčanim tegobama.

Medljikovac (tamni šumski med, medun) kristalizira se već u saću. Popravlja malokrvnost, pogotovo nedostatak željeza. Uzima se u voćnim napicima ili sokovima od višnje, breskve ili kupine. U svom sastavu nema cvjetnog meda. Koristi se i poslije iscrpljenosti, nakon teških operacija. Trudnice treba da ga uzimaju tokom cijele trudnoće.

Kaduljin med izvanredno koristi kod suhog kašlja i prehlada, a olakšava i izbacivanje sluzi iz dušnika i bronhija.

Vrijeskov med pomaže protiv reume, bolesti mokraćnih kanala i bubrega. Najčešće se koristi u čajevima od breze, kamilice, kunice i šipurka.

Lavandin med je blag med, dobar u ishrani dojenčadi (i male djece), kao i starijih koji boluju od neke akutne ili hronične bolesti. Naročito dobro pomaže srčanim bolesnicima, kao i osobama sa niskim krvnim pritiskom.

Ekspresni med nastaje kada se pčele hrane sokovima voća i povrća, mlijekom i jajima. Tada se dobija med sa većim učešćem onoga što čovjeku treba u ishrani. To se posebno odnosi na hormone i vitamine.Na ovaj način potrebne materije organizam lakše prima i prerađuje.

Bolesti
Bolesti pčela dijelimo na:
• Zarazne bolesti pčela: kamenito leglo, vapnenasto leglo, mješinasto leglo, varooza, akutna pčelinja paraliza, kronična pčelinja paraliza, američka gnjiloća legla, europska gnjiloća legla, akaroza, ameboza
• Nezarazne bolesti pčela: prehlađeno leglo, pregrijano leglo, začep crijeva peludom
• Štetočine u košnici i neprijatelji pčela: veliki voskov moljac (Galleria mellonella L.) i mali voskov moljac (Achroea grisella), slaninar – Dermestres lardarius, pčelomorac – Trichodes apiaius, leptir mrtvačka glava – Acherontia atropos L., mravi, ose, stršljeni, ptice
• Trovanja pčela sredstvima za zaštitu bilja. Prema opasnosti za pčele sredstva za zaštitu bilja se dijele u četiri skupine: I. grupa , II grupa , III grupa , IV grupa

Alergijske bolesti:
Život pčele vezan je za nejrazličitije biljne vrste, jer pčele prilikom sakupljanja hrane (nektar, pelud, medljika) posjećuju najrazličitije više - manje medonosno bilje. One sakupljajući hranu u prirodi nesvjesno vrše oprašivanje biljaka u prirodi prenoseći peludna zrnca iz cvijeta na cvijet. Susret biljnog peluda i čovjeka može izazvati reakciju koju nazivamo alergija. Razvojem genetski modificiranih biljaka čovjek je nesvjesno modificirao i razna peludna zrnca koja izazivaju veće i jače reakcije ljudi na pelud.

Pribor i oprema
Prije samog početka sa pčelarstvom treba osigurati i osnovni pribor. Podjela pribora odnosi se na pribor i alat za rad sa pčelama, pribor i alat za rad sa satnim osnovama, pribor i alat za oduzimanje meda, pribor i alat za topljenje voska.

Za početak treba nabaviti:
1. Pčelarski šešir ili pčelarsko odijelo(može i oboje)
2. Pčelarske rukavice
3. Dimilica za pčele, pčelarski nož-dlijeto, pčelarska četka
4. Sredstvo za dimljenje
5. Pčelarska klješta za vađenje okvira
6. Pčelarski dnevnik
7. Kalup za sastavljanje okvira (lako ga možemo izraditi sami)
8. Topionik za vosak (sunčani lako izradimo sami)
9. Stalak za otklapanje saća
10. Nož za otklapanje saća ili pčelarska vilica
11. Posuda sa sitom za prihvat meda (kod vrcanja)
12. Sipaonik za pčele (ljevak)
13. Kutija za prihvat okvira prilikom pregleda
14. Stegač za seljenje nastavljača - kod selećeg pčelarstva ali dobro je imati nekoliko i u stacionianom pčelinjaku
15. Pčelarska vaga (poželjno ali nije nužno u početku)

To je osnovni pčelarski pribor koji ćemo kasnije nadopunjavati po potrebi zajedno sa širenjem pčelinjaka. Oprema mora uvijek biti čista i spremna za upotrebu. Nakon svake upotrebe pribor treba očistiti jer samo redovitim čišćenjem opreme osiguravamo kvalitet proizvoda i izbjevgavamo pojavu bolesti kod pčela. Pribor i opremu nije preporučljivo upotrebljavati na više pčelinjaka. Rukavicama ili alatom lako se prenose bolesti iz pčelinjaka u pčelinjak. Kante za med i ostala oprema neka bude iz inox koja je prihvatljivija za prehranbene artikle i lakše se održava. Limene i plastične kante treba izbjegavati osobito ako su prethodno upotrebljavane za skladištenje nečeg drugog. Plastična će ambalaža upiti strane mirise dok je kod limene česta pojava hrđe te kao takva nije prihvatljiva u pčelarstvu ni za vodu koja se daje pčelama.

Vrste košnica

U našoj zemlji postoji mnogo tipova košnica, ali se sve mogu svrstati u dve grupe, i to:

1. košnice sa pokretnim saćem i

2. košnice sa nepokretnim saćem.

Košnice sa pokretnim saćem mogu biti: nastavljače i pološke.

Košnice sa nepokretnim saćem su, u stvari, vrškare ili, kako se još nazivaju, pletare ili trmke, i to je najprimitivniji tip košnica.

U savremenom pčelarstvu vrškare mogu da posluže jedino za prihvatanje i proizvodnju rojeva prilikom prirodnog rojenja.

U našoj zemlji još uvek postoji izvestan broj košnica sa nepokretnim saćem, pa treba nastojati da se one zamene, budući da se sa ovakvim košnicama ne može rentabilno pčelariti.

Pološke su znatno bolje od vrškara, ali lošije od nastavljača, jer se prostor kod njih može proširivati samo do određene granice, a nemaju odvojeno plodište od medišta.

Za uspešno pčelarenje preporučujemo samo košnice nastavljače, i to ova tri tipa: Dadan-Blatove, Langstrot-Rutove i Fararove.

OPREMA ZA PCELARSTVO

1. Kosnice

NOVA KOŠNICA RODNA VOJA I NJENE PREDNOSTI

U ODNOSU NA OSTALE NASTAVLJAČE

1. Veća proizvodnja meda od 20% do 70% istom tehnologijom u odnosu na ostale nastavljače.

2. Lak i jednostavan rad – manipulacije, većinom sa nastavcima- manje sa ramovima.

3. Sigurno zimovanje sa manjom potrošnjom meda- samo 8 % hladnog vazduha prodire do klubeta u trećem nastavku ili do klubeta u drugom nastavku 27%.

4. Brzi prolećni razvoj-bolje odrzavanje temperature- površina iznad ramova 14 dcm².

5. Idealno formiranje novih društava.

6. Veća iskorištenost materijala prilikom proizvodnje novih košnica.

7. Veća mogućnost dobijanja sortnog meda.

8. Stalno mobilno stanje društva i mogućnost iskorišćavanja više uzastopnih paša.

9. Najmanja mogućnost rojidbenog nagona - odgovarajuća starostna struktura pčela.

10. Sa skoro istim radom odrzava se 100% više košnica.Izuzetna produktivnost u radu.

11. Svi ramovi su isti u plodištu i medištu.

12. Rešenje za standardizaciju do novog boljeg rešenja.Prva domaća nastavljača.

Kad se uzmu u obzir svi navedeni faktori može se povećati proizvodnja meda od 200 do 300%.

Zbog svojih konstruktivnih prednosti nova košnica pruža mogućnost lakoće i zadovoljstva u radu.

Kao prva srpska domaća košnica nastavljača, nastala je na osnovu potrebe i nedostataka kod postojećih sistema košnica i kao proizvod više međusobno povezanih konstruktivnih i praktičnih rešenja.

Navešćemo nekoliko rešenja:

1. Međusobno ukršteni ramovi, nastavci i hranilica zbeg u komplet košnici:

	Pružaju mogućnost idealnog odstranjivanja vlage tj. ubrzavaju proces sazrevanja meda i donošenje novog nektara tj. veću proizvodnju meda.
	b) Pčele prelaze sa svakog rama na svaki ram pa ubrzaju saobraćaj i nema zastoja i zagušljivosti u košnici što omogućuje sto raskrsnica između svakog nastavka tj. 300 raskrsnica u komplet košnici.
	Idealna mikroklima
	Nema više umiranja pčela u jednom nastavku a med u drugom nastavku i med u jednom delu nastavka a pčele u drugom.
	Nema više pogrešnog ubeđenja - veliki ram puno meda. Više manjih ramova još više meda. Na velikom ramu visoka satonoša i blokada za kretanje pčela matice i klubeta i leti i zimi. Na visokom ramu medni venac pravi blokadu a pčele ne vole preko zatvorenog meda da idu i gore da prave medište. Više manjih ramova daju mnogo više meda.

2. Hranilica zbeg se okreće na nastavcima

	Ako mora da se dodaje pogača, dodaje se iznad klubeta gde god se ono nalazilo blize napred ili nazad, bliže levo ili desno na ramove a ispod hranilice koja se obrće i rotira po potrebi.
	Kapacitet hranilice je 2 litre sirupa.
	Zbeg idealan za selidbu. Obrtanjem hranilice dobijamo zbeg sa ventilacijom.

3. Raspon od saća do saća između nastavaka je 26 milimetara sa ukrštenim ramovima.

	Nema više da pčele umiru od gladi dole, a med ostao gore
	Nema više prevešavanja. Matica prelazi gore - dole bez problema jer je satonoša u ramu 10 mm visoka, a donje letvice u gornjim ramovima 6 mm, plus hodnik 10 mm što je ukupno 26 mm od saća u donjem do saća u narednom nastavku
	Nema mednog venca na donjim ramovima u plodištu nego je leglo jedinstveno u dva ukrštena nastavka po oko 6 + 6 ramova, što čini idealnu loptu odnosno pčelinje gnezdo u kvadratnoj osnovi.

4. Idealno iskorišćenje energije (toplote)

	Površina košnice (unutrašnjeg dela) iznad ramova je 14 decimetara kvadratnih tj. 374 puta 374 mm. Med kao stabilizator tj. kao akumulator toplote grupisan je u 10 ramova iste duzine kao što je širina od 10 ramova.
	Zbog boljeg zadrzavanja toplote smanjena je potroššnja meda kako u toku zime tako i u toku proleća.
	Pčele se manje opterećuju u odrzavanju klubeta i njegove temperature.
	Zbog veće temperature u medištu i većih zaliha zbog smanjene potrošnje hrane, dobijamo brzi prolećni razvoj i mogućnost boljeg iskorištenja ranih prolećnih paša kao i formiranja veoma ranih rojeva.

5. Pokretljivost plodišta i medišta

	Idealno plodište u prvoj donjoj kocki tj. u dva nastavka. Radi poređenja i orjentacije površina saća je kao 14 LR ramova+isto toliko medište
	Plodište se smanjuje na 1 nastavak pomeranjm matične rešetke na površinu od 7 LR ramova u slučaju nailaska neke burne i kratke paše npr. bagrema a medište proširuje na 3 nastavka tj. 75% košnice ili 180 decimetara saća za lagerovanje od 54 do 63 kilograma meda.
	Svi nastavci sa ramovima su ukršteni u komplet košnici.
	Plodište se proširuje na 3 nastavka za potrebe razrojavanja.
	U normalnim uslovima jedna kocka je plodište a druga medište (2+2 nastavka).

6. Idealan nukleus u jednom nastavku

	Površina saća je 60 dm2 ili 48.000 ćelija u jednom nastavku na 10 ramova.
	Kapacitet nukleusa je 16.000 pčela (npr. kao 7 LR ramova)ali kvadratnog oblika
	Brza izgradnja saća zbog idealnog rama.Unutrašnja mera 344 puta 174mm ( spoljna mera 190 puta 360mm-satonoša 392 puta 26 puta 10 mm)
	Nukleus po potrebi sa lakoćom prihvata dodano leglo
	Samostalno se proširuje u drugi nastavak bez prevešavanja.
	Moze i da zimuje u jednom nastavku ako je kasno formiran.
	Postupak formiranja novog nukleusa od osnovnog društva moze se ponoviti za 2 - 3 nedelje tj. utrostručiti broj društava na pčelinjaku.

7. Pčele približene prirodnom staništu i prirodnim potrebama pčelinje zajednice

	Klube uvek ide vertikalno a ne horizontalno.
	Hrana za zimu pravilno rasporećena sa. većom mednom kapom za 60 do 80% sa15do25kg.meda, isto zbog kraćih ramova u poređenju sa ostalim košnicama npr. LR,DB,Farerovom,pološkama i drugim širokoramnim košnicama pa se gubi potreba dodavaNJa pogača.
	Konačno smo shvatili da pčele uvek iznad plodišta ukoliko imaju slobodnog prostora saće grade popreko u odnosu na ramove, kao i u prirodi gde imaju tu mogućnost. Primer slika autora Ivana Brndušića: Saće po projektu pčele, u časpoisu Pčelar br. 5/2002 godine str. 218. Proverite i sami (ostavite prostor iznad medišta 5 do 10 santimetara bez saća) pa ćete se uveriti.
	Visina 4 nastavka po 20 cm. je 80 cm. Vizuelno i praktično gledano saće u košnici je blago ispresecano satonošama od 10 mm i donjim letvicama od 6 mm.
	Med se uvek grupiše na manjoj površini gde brze zri u uslovima idealne ventilacije.
	Kapacitet jednog nastavka je od 18 do 21 kilogram meda.
	Kapacitet košnice je oko 64000 pčela a po potrebi se moze i povećati.
	Zbog stabilne količine legla pčelinje društvo je otpornije na bolesti i viruse, a pčelinji zivotni vek je produzen tj. vraćen je na normalan prirodan nivo.
	Pčele direktno prelaze sa svakog rama na bilo koji tj. svaki u narednom nastavku, čime se omogućuje idealan saobraćaj i idealna ventilacija u košnici (svaki nastavak se prekrsti u odnosu na prethodni-ukupno 3 puta za 4 nastavka tj. komplet košnicu).

8.Čovek priblizen pčelinjoj zajednici Nastavci su lakši za 50% od LR nastavaka, a još i kraći pa su duplo lakši za čoveka. A čovek je i zena, koja sa ovom košnicom moze lako da radi i manipuliše, kao i deca i stariji pčelari a i mi srednjih godina, nemamo snage na bacanje i za koju godinu nećemo biti srednjih godina. Deca i omladina će se lakše odlučivati na pčelarenje jer neće podizati teške nastavke od 35 ili 40 kilograma nego 2 ili 3 puta po 20 do 25 kilograma. Posle više meda i lakšeg rada proširivat ćemo pčelinjake. va društva prezimljavaju i u proleće se brzo razvijaju. Smanjen rojevni nagon na minimum zbog stabilne količine legla(40-45000 ćelija),idealne starosne strukture pčelinjeg društva(više generacija pčela-tj. mali postotak najmlađih pčela koje su pokretači rojevnog nagona) i idealne veličine plodišta kao 14 LR ramova ali kvadratnog oblika plodišta. Zbog idealne mikro klime pčele su mirnije i manje ubadaju. Košnice su stabilne i sigurne na udare vetra za razliku od nekih devetoramnih ili osmoramnih košnica koje da bi zadovoljile nedostatak зa saćem proširuju se u za njih pogubnu visinu. Smanjen broj radnih zahvata u proleće i nepotrebnih otvaranja košnica ako se društva zazime na 3 nastavka isto i tokom leta kada se radi više sa nastavcima a manje sa ramovima pojedinačno.

Spoljne mere nastavaka su 414 x 414 x 200mm a unutrašnje 374 x 374 x 200mm dok je zičana podnjača spoljne mere 414 x 414 x 80mm a hranilica 414 x 414 x 60mm sa istim unutrašnjim prostorom za sirup kao i za ventilaciju 144 x 374 x 55mm.Krov je spoljne mere

470 x 470 x 100mm a ramovi satonoša 392 x 26 x 10mm, bočne 190 x 36 x 8 i donje 360 x 16-26 x 6mm. Osim ramova svi sastavni delovi se sklapaju sa daskama od 20mm.Ova koшnica zbog svojih konstruktivnih rešenja ima jedinstven ram čija je dužina jednaka širini 10 ramova, a istovremeno i visina saća u ramu je jednaka polovini dužine ili širine 10 ramova. Ta visina rama u skladu sa idejom kompletnog pronalaska omogućuje stvaranje prave zamišljene vazdušne kocke ispod hranilice u 2 ili više ukrštenih nastavaka, a istovremeno odredila je i visinu nastavaka od 200mm.

To je jedina košnica na svetu koja pčelama omogugućava izmenu pčela iz ulica u klubeu tokom zime čime se poboljšava kvalitet zimovanja i smanjuje zimsko uginuće. Pčelarenje sa Rodnom Vojom je lakše jednostavnije i sigurnije.

Gore navedeno je potvrđeno u praksi tokom 7 poslednjih godina na pčelinjacima autora gde trenutno ima više od 200 košnica i mnogim drugim pčelinjacima gde se pčelari sa ovim tipom košnica.

Sve ovo čini radost i zadovoljstvo u pčelarenju sa novom košnicom koja je sa svojim nacrtima objavljena u Ženevi i svim institutima sveta za intelektualnu svojinu pod šifrom VO 02/076194 A1 sa internacionalnim ispitivačkim izveštajem. Datum internacionalne objave je 3. 10. 2002. godine.

Evropski patentni zavod u Rejsviku u Holandiji novu košnicu Rodna Voja vodi pod šifrom PCT/JU 01/00024 a u Jugoslaviji se vodi od 26. 03. 2001. godine pod zaštitom i šifrom P.227/01. Nova košnica je na međunarodnoj izlozbi inovacija i pronalazaka dobila srebrnu medalju i drugo mesto.

Pored ovog rešenja tu je i PRELAZ NASTAVAK

Ovo je još jedno neophodno rešenje na putu ka savremenom i rentabilnom pčelarenju. Prelaz nastavak nam omogućava da sa lakoćom sa stare tehnologije pređemo na novu tj. sa LR, Fararove i DB desetoramne košnice pređemo na novu RV košnicu. On se postavlja na pomenute košnice a prilagođen je tako da u njega popreko stane 12 ramova Rodne Voje. O dodatnim mogućnostima Prelaz nastavka neki drugi put. I on je pod šifrom P769/01 opisan i overen u relevantnom domaćem institutu. Obzirom da se radi o posebnim autorskim pravima veća industrijska roizvodnja RV košnica kao i prelaz nastavaka je moguća po dogovoru sa autorom.

Inače svim domaćim pčelarima bez ikakve nadoknade dozvoljavam proizvodnju do 5 košnica Rodne Voje da bi se i sami uverili u sve navedeno zatim da bi naše pčelarstvo osavremenili, повећали пчелињаке i makar u nekim segmentima odveli korak ispred sveta.